Namazı Geçersiz Kılan Durumlar (Mûfisât-ı Salât)
Namazın geçerli (sahih) olabilmesi için, başlangıcından sonuna kadar belli şartlar ve rükünler yerine getirilmelidir. Bu şartlardan herhangi birinin eksik olması veya namaz sırasında namazı bozan bir durumun meydana gelmesi, o namazın geçersiz olmasına sebep olur. Namazı bozan durumlar, genellikle Hanefi mezhebinin görüşleri doğrultusunda aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:
- Konuşmak: Namazda unutarak veya bilerek, az veya çok, insan sesiyle anlamlı bir kelime söylemek namazı bozar. Ancak "min" demek, Peygamber Efendimiz'in (s. a. v.) öğrettiği duaları okumak veya bir rahatsızlık sebebiyle "öf" gibi bir ses çıkarmak bozmaz.
- Namazda Amel-i Kesir (Çok Fazla Hareket): Namaz kılan bir kimsenin, dışarıdan bakan birinin onun namaz kılmadığını zannedeceği kadar çok ve ardışık hareketler yapması namazı bozar. Örneğin, üst üste birkaç adım yürümek, elbiseyle oynamak gibi.
- Namazın Farzlarından Birini Terk Etmek: Namazın farzlarından (iftitah tekbiri, kıyam, kıraat, rükû, secde, ka'de-i ahire gibi) herhangi birini bilerek veya unutarak terk etmek namazı bozar. Örneğin, bir rekâtta rükû veya secde yapmamak.
- Temizlik Şartının Bozulması: Namaz sırasında abdestin veya guslün bozulması (örneğin, gaz çıkması, idrar veya kan gelmesi) namazı geçersiz kılar.
- Avret Mahallinin Açılması: Erkeklerde göbek ile diz kapağı arası, kadınlarda ise el, yüz ve ayaklar hariç vücudun tamamının avret sayıldığı ve namaz sırasında bu bölgelerin örtülü olması gerektiği kabul edilir. Bir rükün eda edecek kadar süre (yaklaşık üç saniye) avret mahalli açık kalırsa namaz bozulur.
- Kıbleden Sapmak: Namaz kılan kişinin, göğsünü kıbleden tamamen çevirmesi namazı bozar. Hafif sapmalar bozmaz.
- Bayılmak, Sarhoş Olmak veya Delirmek: Namaz sırasında bu durumlardan birinin meydana gelmesi namazı bozar.
- Kahkaha ile Gülmek: Namazda sesli olarak gülmek (kahkaha) namazı bozar. Ancak sadece tebessüm etmek bozmaz.
- Yemek ve İçmek: Namazda bilerek bir şey yemek veya içmek namazı bozar. Unutarak yapıldığında ise bozmaz.
- Bir Özür Olmaksızın Öksürmek: Bilerek ve isteyerek, sanki konuşuyormuş gibi öksürmek namazı bozar. Ancak elde olmayan, refleksif bir öksürük bozmaz.
- Namazda İken Dünyevî Bir İşle Meşgul Olmak: Namazda iken para saymak, selam almak gibi dünyevî bir iş yapmak namazı bozar.
- Teyemmümle Namaz Kılan Kişinin Suyu Görmesi: Teyemmüm ederek namaz kılan bir kişi, namaz sırasında suyu görür ve bu suyu kullanma imkânı olursa namazı bozulur.
Bu maddeler, namazı geçersiz kılan başlıca durumlardır. Namazın sahih olması için bu durumlardan kaçınmak ve namazın içindeki ve dışındaki farzları eksiksiz yerine getirmek gerekir. Unutarak yapılan bazı hatalar namazı bozmayabilir, ancak bilerek yapılanlar namazı geçersiz kılar. Detaylı bilgi için bir ilmihal kitabına başvurulması veya bir din alimine danışılması önerilir. |