Nafile namazlar, farz ve vacip namazların dışında kalan ve Peygamber Efendimiz'in (S.A.V.) kıldığına dair rivayetler bulunan, kılınması tavsiye edilen namazlardır. Namazlar üç çeşittir:

Nafile namazlar, sünnet olan ve mendup olan nafile namazlar olarak ikiye ayrılır. Sünnet olan nafile namazlar, Peygamber Efendimiz'in kılmaya devam ettiği fakat çok nadiren kılmadığı namazlardır. Bu nafileler kuvvetle tavsiye edilen namazlardır. Peygamber Efendimizin bu nafileleri nadiren terk etmesinin sebebi, bu namazların farz olmadığını göstermektir. Mendup olan nafile namazlar ise Peygamber Efendimizin zaman zaman kılıp zaman zaman kılmadığı ve kuvvetli olmayan nafile namazlardır. Bu namazlara müstehap nafile de denir.

Teheccüd namazı, yatsı namazını kıldıktan sonra gecenin üçte ikisinin geçmesinden sonra kılınan 2 ile 8 rekât arasında bir nafile gece namazıdır. Eğer gecenin üçte ikisi geçmeden kılınacak olursa, uykudan uyanma şartı vardır. Yatsı namazından sonra bir miktar uyunur ve uyandıktan sonra kılınır. Fakat gecenin üçte ikisi geçtiyse uyuyup uyanmaya gerek yoktur. Peygamber Efendimiz, yatsı namazını kıldıktan sonra vitir namazını kılmadan uyur ve gecenin üçte ikisi geçtikten sonra uyanır, 2 ile 8 rekât arasında teheccüd namazı kılar ve ardından vitir namazını kılar, sabah namazına kadar dua ederdi.

İşrak namazı, sabah güneş doğduktan ve bir mızrak boyu yukarı çıktıktan sonra yani kerahet vakti çıktıktan sonra kılınan nafile namazdır. Bu zaman, güneşin doğmasından yaklaşık 45 dakika sonrasına denk gelir. Saati olmayan kişi, çenesini göğsüne değdirir ve güneşe doğru bakar. Eğer güneşi göremiyorsa, bir mızraktan yukarı çıkmış ve işrak vakti girmiştir. İki rekât olan işrak namazının fazileti hakkında Resul-i Ekrem şöyle buyurmuştur: “Bir kimse sabah namazını cemaat ile kıldıktan sonra oturup güneş doğana kadar zikir ile meşgul olursa, güneş doğunca da iki rekât namaz kılarsa, bir nafile hac ve umre sevabı alır.”

Duha namazı, sabah imsak vaktinden sonra 45 dakika geçtikten ve güneş bir mızrak boyu yukarı çıktıktan sonra işrak vakti girer. Bu zamandan öğlen namazına 45 dakika kalan zamana kadar geçen sürede kılınan namazdır. Başlangıç yönü ile işrak namazıyla aynı namaz olduğunu söyleyen alimler vardır, fakat aynı namaz olmadığını iddia eden alimlerin görüşü şöyledir: Tam işrak saatinde kılınan iki rekât namaz işrak namazıdır. İşrak namazının ardından Duha namazı kılınır. Eğer kişi geç kalkarsa veya işi olduğundan işrak saatini kaçırırsa, öğlen namazına 45 dakika kalana kadar Duha namazını kılar. Güçlü olan tez budur. Bu nafile namaz iki ile sekiz rekât arasında kılınabilir.

Diğer adı Tövbe namazıdır. Evvabin, çokça tövbe ve istiğfar ederek Allah'a (C.C.) yaklaşan kişi anlamına gelmektedir. Akşam namazından sonra kılınan bu Evvabin namazı için dört rekât diyen alimler de vardır, altı rekât diyenler de. Peygamber Efendimizin Evvabin namazı kılarken akşam namazının sünneti dahil altı rekât kıldığı görüşe göre dört rekât kılmak yeterlidir. Diğer görüşe göre ise akşam namazının sünneti dahil edilmeden altı rekât kılmıştır. Bir ayeti kerimede Allah (C.C.) Evvabin namazının önemine değinmiştir: “Rabbiniz, sizin kalplerinizden çok iyi bilir. Eğer siz iyi olursanız, şunu bilin ki Allah (C.C.), kötülükten yüz çevirerek tevbe edenleri (Evvabin) son derece bağışlar.”

Abdest veya gusül abdesti alındıktan sonra yaşlık geçmeden önce kılınan iki rekât nafile namazdır. Bu namaz, abdest veya gusül abdestinin nimetine kavuşulduğu için şükür anlamında kılınan mendup bir namazdır. Bu namazla ilgili Resul-ü Ekrem (S.A.V.) şöyle buyurmuştur: “Her kim benim aldığım gibi abdest alır ve aklından bir şey geçirmeyerek iki rekât namaz kılarsa geçmiş günahları affolunur.” (Buhari)

Mescidi veya camiyi selamlama namazıdır. Mescid evleri Allah'ın (C.C.) evleridir. Bu yönüyle mescidi selamlamak, Allah'ı (C.C.) selamlamak anlamına gelir. Allah'ı (C.C.) selamlamanın en güzel yöntemi de iki rekât nafile namazdır. Mescid namazı, mescide girer girmez oturmadan kılınmalıdır. Peygamber Efendimiz (S.A.V.) şöyle buyurmuştur: “Sizden her kim mescide girerse, iki rekât namaz kılmadan oturmasın.” (Buhari)

Kişi yolculuğa çıkacağı zaman abdest alıp iki rekât namaz kılarsa mendup olur. Yani Allah'ın (C.C.) sevdiği şeyi yapmış olur. Yolculuktan dönüşte de iki rekât kılmak aynı sevabı verir. Peygamber Efendimiz (S.A.V.) sefere çıkarken iki rekât namaz kılar, dönüşte de eve uğramadan mescidde iki rekât namaz kılar, öyle eve dönerdi. Resul-ü Ekrem şöyle buyurmuştur: “Bir kimse sefere çıkmayı isterken çoluk çocuğunun yanında kılacağı iki rekât namazdan daha üstün bir şey bırakmış olmaz. Namaz, onun yerine hayru'l halef olur.” (Taberani)

Bu namaz sünnet olup iki rekât olarak kılınır. Güneş tutulmasında iki rekât nafile namaz kılınır ve güneş açılıncaya kadar dua edilir. Güneş tutulması namazının cemaat ile kılınmasında bir mahzur yoktur. Ay tutulması durumunda ise namaz cemaatsiz ferdi olarak kılınır. Bu iki namazın mescidde kılınması sünnet olup ezan ve kamet okunmaz.

Allah'ın (C.C.) bizler için yarattığı sayısız nimetlere şükretmek için kılınan iki rekât nafile namazdır. Şükür, Allah'ın (C.C.) bize verdiği nimetleri artırdığı gibi şükürsüzlük de şiddetli bir azaba maruz kalmamıza sebep olur. Peygamber Efendimiz, sevinçli bir haber aldığında direk iki rekât şükür namazı kılarak Allah'a (C.C.) şükrederdi.

Dört rekât olan bu namazı kılmak için tekbir alındıktan sonra her rekâtta bir Fatiha okunur ve arkasına zammı sure eklenir. Her rekâtta kıraat bitince on beş defa “Sübhaneallahi velhamdülillahi vela ilahe illallahü vallahu ekber” denir. Sonra rükûa eğilip aynı tesbih on defa söylenir. Rükudan kalktıktan sonra on defa, secdeye varıp on defa, secdeden kalkıp on defa, tekrar secdeye varıp on defa söylenir. Secdeden kalkınca on defa daha söylenir. Böylece bir rekâtta 75 defa tesbih söylenmiş olur. Bu dört rekâtta aynı şekilde tekrar edilir. Bu namaz, çok ehemmiyetli bir namazdır ve kişi kılabiliyorsa her gün, kılmıyorsa haftada bir gün, o da olmuyorsa ayda bir gün veya senede bir gün, en azından ömründe bir defa kılmalıdır.

Bir konunun kendisi hakkında hayırlı mı şer mi olduğuna karar veremeyen kişilerin manevi bir işarete kavuşmak için kıldığı iki rekât nafile namazdır. Birinci rekâtta Kafirun suresini, ikinci rekâtta ise İhlas suresini okumak müstehaptır. Rüyada yeşil veya beyaz görmek hayırlı olduğuna, kırmızı ve siyah görmek şer olduğuna delalettir. Fakat her zaman renk olmayabilir. Bazen kişiler kötü bir rüya görür veya iyi bir rüya görür. Bu namaz gece kılınabileceği gibi gündüz de kılınabilir.

Bir günah işlendiğinde o günahın Allah (C.C.) tarafından bağışlanması için kefaret olarak kılınan iki rekât nafile namazdır. Allah-ü Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Şeytan seni bir kötülüğe sevk etme girişiminde bulunursa, hemen Allah'a (C.C.) sığın.” Kötülük yapan bir kişi tövbe ile af dilemezse, kötülüğün şerri büyüyerek ayağına dolanır. Bu yüzden işlenen her günah sonrası Allah'tan (C.C.) af dilenmesi gerekmektedir.

İnsan oğlunun hayattan hep güzel beklentileri vardır. Güzel bir işe sahip olmak, mutlu bir yuva kurmak, günahlarının bağışlanması, cennete girmek veya derecesinin artması gibi uhrevi arzular için iki rekât nafile namaz kılarak Allah'a (C.C.) dua eder ve arzularını bildirir. Dua ederken namazla Allah'a (C.C.) yaklaşmalı ve onun hoşnut olacağı şeyleri yapmalı, sonra da Allah'tan (C.C.) dileyeceği şeyleri dilemelidir.